نحوه انحلال و تصفیه شرکت مسولیت محدود
جهت امر تصفیه و انحلال شرکت مقدمات و تشریفاتی لازم است که در اینجا به ذکر برخی از این موارد میپردازیم.
تصفیه شرکت با مسئولیت محدود
بعد از انحلال شرکت امر تصفیه آن آغاز می گردد. عملیات تصفیه شامل مراحل زیر خواهد بود:
وصول مطالبات شرکت.
نقد کردن دارایی شرکت.
پرداخت دیون شرکت
تقسیم دارایی باقیمانده شرکت بین شرکا
در شرکت با مسئولیت محدود امر تصفیه به موجب ماده ٢١٣ ق.ت. به عهده مدیران شرکت می باشد.
مگر اینکه اساسنامه یا اکثریت مجمع عمومی شرکت ترتیب دیگری مقرر داشته باشد.
وظایف مدیران یا مدیران تصفیه
مدیران شرکت که برای تصفیه تعیین می شوند مکلفند اسامی خود را به اداره ثتب شرکتها اعلام نمایند (ماده ٢٠۵ ق.ت)
مدیر تصفیه در حکم وکیل شرکا بوده و حتی مدیر مزبور می تواند از طریق دادگاه انتخاب گردد.
رسیدگی به حسابهای شرکت تنظیم ترازنامه و حساب سود و زیان به هنگام انحلال آن اجرای تعهدات شرکت وصول مطالبات و نقد کردن دارایی شرکت و پرداخت دیون شرکت و تقسیم دارایی باقیمانده بین شرکا از وظایف مدیر یا مدیران تصفیه می باشند.
مسئولیت مدنی و جزائی مدیران تصفیه
اگر مدیران تصفیه از مقررات قانونی و یا اساسنامه تخلف نمایند و از این تخلف به اشخاص ذینفع ضرر و زیانی وارد گردد
متضرر می تواند پس از اثبات تقصیر فاعل زیان و رابطه سببیت بین فعل زیان آور و ضرر وارده جبران خسارت وارده را مطالبه نماید.
از نظر جزایی در صورتی که مدیران تصفیه بر خلاف قوانین عام مرتکب جرائمی از قبیل خیانت درامانت کلاهبرداری و غیره شوند طبق مقررات پیش بینی شده تعقیب و مجازات خواهند شد
انحلال شرکت با مسئولیت محدود
موارد انحلال شرکت با مسئولیت محدود در ماده ١١۴ ق.ت. به شرح زیر پیش بینی شده است:
در مورد بندهای ١ و ٢ و ٣ ماده (ماده ٩٣ ق.ت) (شرکتهای سهامی منسوخه سال ١٣١١):
وقتی که شرکت برای هدفی که تشکیل شده آن را انجام داده یا انجام آن غیر ممکن باشد.
وقتی که شرکت برای مدت معینی تشکیل شده و آن مدت منقضی شده باشد.
در صورتی که شرکت ورشکسته اعلام گردد.
در صورتی که به واسطه ضرهای وارده حداقل نصف سرمایه شرکت از بین رفته و یکی از شرکای شرکت با مسئولیت محدود تقاضای انحلال آن را کرده باشد
دادگاه نیز دلایل مدعی را موجه تشخیص دهد و سایر شرکا حاضر نباشند سهم الشرکه ای که در صورت انحلال شرکت به او تعلق می گیرد پرداخت نموده
و او را از شرکت خارج سازند.
در صورتی که عده ای به انحلال اتخاذ تصمیم نموده باشند بدیهی است که اساسنامه شرکت با مسئولیت محدود برای انحلال شرکت می تواند اکثریت سرمایه را به هر میزانی بیش از نصف اعم از ۴/٣ غیره پیش بینی نماید.
در مورد فوت یکی از شرکا و آن در صورتی است که چنین موردی دراساسنامه پیش بینی شده باشد قانونگذار حجر یکی از شرکا را از موارد انحلال ندانسته است.
لیکن در صورت ورشکستگی شرکت (نه یکی از شرکا) انحلال و تصفیه آن امری بدیهی است
انتخاب هیئت نظار
قانونگذار در حقوق ایران انتخاب بازرس یا بازرسان را جهت کنترل شرکت با مسئولیت محدود لازم ندانسته است
لیکن در صورتی که تعداد شرکای با مسئولیت محدود بیش از ١٢ نقر باشد انتخاب هیئت نظار را از بین شرکا الزامی دانسته است
نحوه انحلال و تصفیه شرکت مسولیت محدود
در این زمینه ماده ١٠١ قانون تجارت مقرر می دارد :
(هر شرکت با مسئولیت محدود که عده شرکای آن بیش از ١٢ نفر باشد باید دارای هیئت نظار بوده)
وظایف و اختیارات هیئت نظار.
اول کنترل آورده نقدی و غیر نقدی
هیئت نظار باید پس از تشکیل بلافاصله اطمینان حاصل کند که تمام سرمایه نقدی به وسلیه شرکا تادیه و سهم الشرکه غیر نقدی شرکت نیز تقویم و تسلیم شده
و رد شرکتنامه صراحتا گردیده باشد که سهم الشرکه های غیر نقدی هر کدام به چه میزان شده است
(مستفاد از قسمت دو ماده ١٠٩ ق.ت و رعایت مواد ٩۶ و ٩٧ همان قانون).
دوم – کنترل دفاتر و دارائی شرکت.
به موجب ماده ١٠٩ ناظر به ماده ١۶٨ ق.ت هیئت نظار مکلفند که دفاتر و صندوق و کلیه اسناد شرکت را به طور دقیق کنترل نموده
و در پایان هر سال مالی گزارشی به مجمع عمومی شرکت در این مورد تقدیم کنند
و چانچه در تنظیم ترازنامه و تقسیم منافع شرکت به وسیله مدیران تخلفی مشاده نمایند
باید آن را در گزارش خود قید کنند هر شریک می تواند از گزارش مزبور تا ١۵ روز قبل از انعقاد مجمع عمومی شخصا یا بوسیله نماینده اش کسب اطلاع نماید.
نحوه انحلال و تصفیه شرکت مسولیت محدود
سوم – دعوت مجمع عمومی عادی و فوق العاده
هیئت نظا مکلف است سالی یک مرتبه مجمع عمومی شرکا را دعوت کرده و آن را تشکیل دهد.
همچنین هیئت مزبور می تواند مجمع عمومی فوق العاده را نیز برای انعقاد دعوت نماید.
نظار تصمیمات خود را با اکثریت آرای اعضا خود اتخاذ می نماید.
مسئولیت هیئت نظار (ماده ١٠٩ ناظر به ماده ١۶٧)
در صورتی که تصمیمات و اقدامات هیئت نظار بر خلاف قوانین حاکم باشد مسئولیت آن متوجه اعضای هیئت خواهد بود.
ضمنا هیئت نظار در صورتی تبانی در مورد تقویم سهم الشرکه غیر نقدی به بیش از قیمت واقعی آن علاوه بر مسئولیت تضامنی در مقابل اشخاص ثالث مشمول مجازات جزائی مقرر در ماده ١١۵ خواهند بود.
مسئولیت مدنی و جزایی
اگر مجامع عمومی شرکت با مسئولیت محدود در تصمیمات خود از مقررات قانونی تخلف نموده و از این بابت شرکا یا اشخاص ثالث متضرر گردند
زیان دیده می تواند براساس مقررات قانون مدنی و تعیین ضرر وارده و اثبات رابطه علیت جبران زیان وارده را از دادگاه درخواست نماید
و در مواردی که شرکا با استناد به تصمیم مجامع مرتکب جرائمی از قبیل کلاهبرداری و غیره بشوند
بر طبق مقررات پیش بینی شده در قانون مجازات اسلامی با آنان رفتار خواهد شد.
کلیات
دعوت و تشکیل مجامع عمومی در شرکت با مسئولیت محدود فقط در ماده ١٠٩ ق.ت که می گوید :
هر شرکت با مسئولیت محدود که عده شرکای آن بیش از ١٢ نفر باشد باید دارای هیئت نظار بوده وهیئت مزبور لااقل سالی یک مرتبه مجمع عمومی شرکا را تشکیل دهد…) اجباری شناخته شده است.
در مفهوم مخالف ماده مذکور میتوان گفت که تشکیل مجمع عمومی عادی و فوق العاده در شرکتهای با مسئولیت محدود که شرکای آن کمتر از ١٢ نفر می باشند کاملا اختیاری است
ولی شرکا می توانند در اساسنامه الزام تشکیل مجامع عمومی را مطابق مقررات شرکتهای سهامی عام و خاص و با در نظر گرفتن مواد ٩٢ و ٩٧ و ١٢٠ (ل.ا.ق.ت) پیش بینی نمایند.
تصمیمات فوق العاده
درشرکت با مسئولیت محدود تشکیل مجمع عمومی فوق العاده همانند شرکتهای سهامی عام و خاص الزامی شناخته نشده است ولی با عنایت به ماده ١١ ق.ت. که می گوید:
هر تغییر دیگری راجع به اساسنامه باید با اکثریت عددی شرکا که لااقل سه ربع سرمایه را نیز دارا باشند به عمل آید
مگر اینکه در اساسنامه اکثریت دیگری مقرر شده باشد.
به نظر می رسد که تشکیل مجمع عمومی فوق العاده از نظر اهمیت موارد پیش بینی شده در ماده ١١١ مذکور می باشد.
در این صورت وظایف مجمع عمومی فوق العاده در اساسنامه باید به شرح زیر پیش بینی گردد:
۱- تغییرات در اساسنامه یا الحاق یا حذف چند مواد از آن .
٢- افزایش یا کاهش سرمایه شرکت .
٣- ورود شریک یا شرکا جدید به شرکت.
۴- تنظیم اساسنامه جدید یا تبدیل نوع شرکت.
۵- انحلال شرکت قبل از موعد.
بدیهی است تصمیمات در موارد فوق باید با موافقت دارندگان ۴/٣ سرمایه شرکایی که اکثریت عددی را نیز دارند اتخاذ گردد.
تصمیمات عادی
شرکت با مسئولیت محدود می تواند تصمیمات عادی خود را بدون تشکیل مجمع اتخاذ نماید و تصمیمات راجع به شرکت را به صورت صورتجلسه تهیه و به امضا شرکت برساند
هر شریک به نسبت سهم الشرکه خود حق رای دارد مگر اینکه اساسنامه ترتیب دیگری مقرر داشته باشد. ماده ١٠۶ ق.ت. می گوید :
تصمیمات راجع به شرکت باید به اکثریت لااقل نصف سرمایه اتخاذ شود
اگر در دفعه اول این اکثریت حاصل نشد باید تمام شرکا مجددا دعوت شوند
در این صورت تصمیمات به اکثریت عددی شرکا اتخاذ می شود
اگر چه اکثریت مزبور دارای نصف سرمایه نباشد اساسنامه شرکت می تواند ترتیبی بر خلاف مراتب فوق مقرر دارد.
تقسیم سود در قانون تجارت ایران در ماده ١١٧ پیش بینی شده و مقرر می دارد:
روابط شرکا تبع اساسنامه است اگر در اساسنامه راجع به تقسیم نفع و ضرر مقررات خاصی نباشد
تقسیم مزبور به نسبت سرمایه شرکا به عمل خواهد آمد رد شرکت با مسئولیت محدود قانونگذار در ماده ١١٣ ق.ت. اندوخته قانونی را تحت عنوان سرمایه احتیاطی با رعایت ماده ۵٧ قانون شرکت سهامی ١٣١١ که می گوید:
همه ساله لااقل یک بیستم از عایدات خالص شرکت برای تشکیل سرمایه احتیاطی موضوع خواهد شد
همین که سرمایه احتیاطی به عشر سرمایه شرکت رسید موضوع کردن این مقدار اختیاری است الزامی دانسته است.
بازنشر از نائینی
