به نظر شما چرا با اینکه در اصل 34 قانون اساسی دادخواهی حق مسلم هریک از افراد شناخته شده است و شخص متضرر می تواند به دادگاههای صالح برای دادخواهی رجوع کند باز ممکن است شاکی در مظان اتهام افترا قرار گیرد :
همانطور که جان و مال افراد مورد حمایت قانون گذار است آبرو و حیثیت اشخاص نیز مورد توجه قانونگذار قرار گرفته است به طوری که موادی از قانون مجازات اسلامی و قانون مسئولیت مدنی و حتی در اصل 34 قانون اساسی به اهمیت آن با تعیین مجازات مورد بررسی و توجه قرار گرفته است.
مبانی حقوق دادخواهی و دفاع در تامین امنیت قضایی در مصون ماندن جان ، ناموس ، حیثیت و شرف و آزادی و مال افراد است
به راستی اعاده حیثیت در قانون و عرف جامعه ما چرا مطرح می شود و زمانی که شخصی در مظان اتهامی قرار میگیرد چه اقدامی میتواند انجام دهد ؟
اعاده حیثیت :
اعاده حیثیت به معنای بازگشت اعتبار اجتماعی از دست رفته شخصی است که بیگناه در مظان اتهام قرار گرفته است یعنی اگر هرذکسی به هر نحو اتمور غیر واقع را به دیگری نسبت دهد به شکلی که این نسبت دادن باعث زائل شدن حقوق مادی و معنوی او شود می تواند به موجب موادی از قانون مجازات اسلامی و قانون مسئولیت مدنی اعاده حق کند تا بتواند آثار جرم را از بین ببرد
شاکی در مظان اتهام افترا :
افترا نسبت دادن یک عمل مجرمانه است بر خلاف حقیقت و واقع به شخص یا اشخاص دیگر است بنابراین اگر شخصی عمل مجرمانه ای را به دیگری نسبت دهد بدون آنکه بتواند آن را اثبات کند ممکن است در مظان اتهام قرار گیرد
اعاده حیثیت در قوانین :
اصل ۱۷۱ قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران با توجه به اهمیت این موضوع تاکید کرده است: «هرگاه در اثر تقصیر یا اشتباه قاضی در موضوع یا در حکم یا در تطبیق حکم بر مورد خاص، ضرر مادی یا معنوی متوجه کسی گردد، در صورت تقصیر، مقصر طبق موازین اسلامی ضامن است و در غیر این صورت خسارت به وسیله دولت جبران میشود و در هر حال از متهم اعاده حیثیت میگردد.»
ماده ۱۰ قانون مسئولیت مدنی
برای تحقق این مهم، مقرر کرده است: «کسی که به حیثیت و اعتبارات شخصی یا خانوادگی او لطمه وارد شود، میتواند از کسی که لطمه وارد آورده است، جبران زیان مادی و معنوی خود را بخواهد. هرگاه اهمیت زیان و نوع تقصیر ایجاب نماید دادگاه میتواند در صورت اثبات تقصیر علاوه بر صدور حکم به خسارت مالی حکم به رفع زیان از طریق دیگر از قبیل الزام به عذرخواهی و درج حکم در جراید و امثال آن نماید.»
قانون مجازات اسلامی (مصوب ۱۳۷۵) هم در مواد ۶۹۷ و ۶۹۸ هرگونه انتساب ناروای عمل مجرمانه به دیگران و حتی انتشار هر مطلب دروغی دربارهی دیگران را جرم شناخته و همچنین تاکید کرده که باید از شخصی که آبروی او بر اثر نسبت دادن غیرواقعی چنین اعمالی آسیب دیده است، «اعاده حیثیت» شود.
دفاع شاکی در مقابل جرم افترا :
اگر پس از شکایت و تعقیب و با احضار شاکی در دادسرا باید از اتهام وارده دفاع نماید در دفاعیات اگر سوء نیت او در طرح دعوا اثبات شود کیفر خواست صادر و برای رسیدگی و تعیین مجازات به دادگاه معرفی خواهدشد و لی در صورتی که سوء نیت او در جرم افترا اثبات نشود در سایله اصل برائت ، تبرئه خواهد شد .
