چگونگی مطالبه وجه سفته

چگونگی مطالبه وجه سفته

واژه ی سفته اکنون در عرف به سه صورت است:

به فتح سین ،به کسر سین و کمتر به ضم سین رواج دارد.

گر چه به لحاظ لغوی صحیح آن سفته به کسر سین استدر جامعه به صورت سفته به فتح سین استعمال دارد.

سفته به کسر سین به معنی ؛سخت ومحکم و استوار است.

در لغت عرب آنرا سفتجه خوانند،ودر معنای متداول در موارد ذیل بکار میرفته است.

ـــ در دیرینه روزگاران ،گاهی شخصی مالی را در مبدا به دیگری می داده و اومثل آن مال را در شهر مقصد توسط شخص ثالثی به وی می داده است.

دراین حال، مسافردستخطی را می گرفته وآن را در شهر مقصد به شخص ثالث می داده و مال شبیه را تحویل می گرفته .

این دستخط یا حواله را سفته می نامیدند.

ــــ به تحفه ای می گفتند که شخصی از شهری برای دیگری در شهر دیگرمی فرستاده است.

ـــ چون نام دیگر سفته ،فتهِ طلب ( فته بر وزن و معنی پته به فتح «پ» و کسر« ت»)است و پته معنی جواز ،پروانه ،بلیط و سند را می دهد،چنانکه گفته اند:

پته گمرکی (سند گمرکی)،پته عبور (جواز عبور) ،پته مسافر(بلیط مسافر) .می توان سفته را تصدیق کننده ی طلبکار دانست.

ـــ در اصطلاح بازرگانی فرمی است که بدهکار مبلغ بدهی خود و موعد پرداخت بدهی را در آن می نویسد و به طلبکار می دهد

تا در سر رسید،طلب را ،خود یا دیگری و یا بانک در یافت نماید.

ـــ بنا بر این و آنچه امروز در جامعه متداول است ،سفته،سند و گواهی و حواله پرداخت بدهکاری است .(= سند طلب )

ـــ ماده ۳۰۷ قانون تجارت

واژه ی اصلی را فته طلب قرار داده و سفته را اینگونه معرفی کرده است

فته طلب (سفته) سندی است که به موجب آن امضاء کننده تعهد می کند

مبلغی در موعد معین یا عند المطالبه در وجه حامل یا شخص معینی ویا به حواله کرد آن شخص کار سازی نماید.

توضیــــح :

۱ ــ به موجب این تعریف ،سفته یک سند است و لازم است تمام شرایط شکلی و قانونی یک سند را داشته باشد.

۲ ــ از این تعریف بر می آید که از آن می توان ؛

ـــ به عنوان سند بدهکاری و یا سند طلب استفاده شود.بدین نحو که بدهکار سفته ای به مبلغ بدهی به طلبکار می دهد تا در سر رسید ،وصول نماید

ـــ به عنوان حواله پرداخت مورد استفاده قرار گیرد.

ـــ به عنوان وثیقه حسن انجام تعهد مورد استفاده قرار گیرد .

بدین ترتیب که متعهد بدون اینکه به گیرنده ی سفته بدهی داشته باشد ،به وی سفته ای می دهد تا در صورت عدم انجام تعهد ، گیرنده سفته را به ضرر متعهد وصول کند

.مثــــلاً ؛دو نفر توافق می کنند که یکی در آینده به میزان یک میلیون تومان به دیگری کالا دهد تا به نمایندگی از او بفروشد و برای حسن انجام تعهدی که در آینده محقق خواهد شد

نماینده ی فروش، قبلاً سفته ای با مبلغی معلوم به آن شخص می دهد تا اگر به علت انجام تعهد فروش ،زیانی متوجه ی صاحب کالا شود

از محل آن سفته،زیان،جبران شود.مبلغ سفته به رضایت و اراده ی طرفین تعیین می شود.

ـــ به عنوان سند پرداختی مدت دار و یا بدون مدت (عند المطالبه )بکار رود.

بدیهی است در صورت مدت دار بودن ،مبلغ سند در سر رسید قابل وصول است.

ولی وقتی در سفته«عندالمطالبه »درج شود،متعهد له (دارنده سفته) هر گاه که بخواهد می تواند در جهت وصول مبلغ سفته اقدام کند.

نکتــــــــــه :

به نظر می رسد اگر علت دادن سفته ،باز پرداخت قرض باشد

نمی توان آن سفته را «عندالمطالبه» و بدون تاریخ دریافت کرد.

به کار گیری عبارت ـــ«عندالمطالبه »وقتی است که از سفته به عنوان یک حواله (چیزی شبیه چک) استفاده شود.

و شبیه استفاده از برات در معاملات تجاری.

تاریخچه پیدایی سفته و کار برد آن :

همانگونه که در معنای لغوی سفته بیان شد،از سفته به عنوان حواله ی دادن وجه یا مالی استفاده می شده است.

و همچون برات به علت خطر نقل و انتقال پول بین تجار رواج داشته است.

امروزه سفته به عنوان یک وسیله ی اعتباری در سرمایه گذاریهای کوتاه مدت در واحد های تولیدی ،صنعتی ،تجاری و خدماتی استفاده می شود.

بانک هــــا اعتبار سفته را تضمین می کنند.

استفاده از سفته به شکل کنونی در ایران از زمان تصویب قانون تجارت در سال ۱۳۱۱ رواج یافته است .

در ایران استفاده از سفته بیش از برات بوده است.

کار بـــرد سفته در موارد ذیل است :

ـــ وسیله پرداخت قیمت کالا در معاملات غیر نقدی.

ـــ سند پرداخت وجه دین در سر رسید پرداخت دین.(در قرض های بین افراد )

ـــ بانک ها دراعطاء وام به مشتریان خود ،از آنان در قبال پرداخت وام سفته مطالبه می کنند.

ـــ در قرار دادهایی که بین شرکت ها و موٴ سسات اداری با پیمانکاران منعقد می شود ،از سفته می توان به عنوان تضمیین انجام تعهد پیمانکار استفاده کــــــــــرد.

وصف شکلی سفته و مندرجات آن :

سفته در صورتی از اعتبار قانونی برخورداراست و می توان برای وصول آن از طریق مراجع قانونی و قضایی اقدام کرد که واجد وصف شکلی قانونی باشد.

به همین منظور فرم سفته توسط مرجع ذیربط چاپ ودر بانک ها به افراد فروخته می شود.این سفته ها دارای نقش تمبر و شماره ی خزانه داری کل است.

در این فرمها،سقف مبلغ اعتبار سفته قید شده است.

مثلا ؛اگر در حاشیه ی سفته نوشته شده باشد؛«سفته تا مبلغ یک میلیون ریال»،بدین معناست که متعهد دراین سفته فقط تا یک میلیون ریال تعهد پرداخت دارد.

بنابراین عددی که در ردیفمبلغ سفته نوشته می شود نمی تواند بیش از یک میلیون ریال باشد.

بر روی سفته،بهای سفته درج شده که هم نمایانگر قیمت برگ سفته است وهم نشانگر سقف مبلغ اعتبار سفته.

مثلا ؛اگر بر روی سفته درج شده باشد، « پنجهزار ریال »برای خرید آن بایستی پانصد تومان به بانک بپردازد.

ودر آن سفته تا سقف یک میلیون ریال میتوانید مبلغ بنویسید.

ماده ۳۰۸ قانون تجارت اشعار می دارد

فته طلب علاوه بر امضاء یا مهر باید دارای تاریخ و متضمن مراتب ذیل باشد :

۱ ــ مبلغی که باید تاٴدیه شود با تمام حروف

۲ ــ گیرنده وجه

۳ ــ تاریخ پرداخت

قید کلمه «سفته »برروی ورقه سفید به منظور آگاه ساختن اشخاص ذی نفع از نوع سند تجارتی ضروری می باشد.].

چند نکتـــــــــــــه

سر رسید پرداخت سفته :

بر روی سفته اینگونه درج شده:

[ اینجانب متعهد می شوم که در تاریخ …….در مقابل این سفته به حواله کرد …………………….].

آنچه در مقابل تاریخ نوشته می شود ،سر رسید و وعده پرداخت وجه سفته است.که می تواند به صورتهای زیر باشد :

۱ــ اگر در مقابل تاریخ در سفته نوشته شود «عندالمطالبه»یا «به رٶیت » بدین معنی است که متعهد سفته مکلف است به محض اراﺋه سفته از طرف دارنده سفته (متعهد له/ ظهر نویس )مبلغ مندرج در سفته را به دارنده ی سفتــــــه بپردازد.

۲ ـــ می تواند در مقابل تاریخ اینگونه نوشته شود( ۱۰روز پس از رٶیت ).

در این صورت متعهد بایستی ۱۰ روز پس از رٶیت سفته ،وجه آن را بپردازد.

۳ ـــ ممکن است وعده پرداخت ،به نسبت تاریخ صدور سفته باشد.

مثلاً، بنویسیم ۶ماه پس از تاریخ صدور سفته.

بدین ترتیب الزام متعهد به پرداخت وجه سفته ۶ماه پس از تاریخ صدور سفته خواهد بود.

۴ ــ وآخر اینکه،در مقابل تاریخ در سفته ،تاریخ معینی درج شود.

نکتــــــــــه ها :

ـــ آخرین روز پرداخت وجه سفته ،یک روز تمام است.یعنی مهلت پرداخت، تا آخرین ساعت آن روز است.

ـــ اگر روز پرداخت وجه ،با روز تعطیل مصادف شود ،سر رسید،اولین روز غیر تعطیل خواهد بود.

ـــ روز صدور سفته ،جزء مدت شروع وعده پرداخت محسوب نمی شود.

صلاحیت دادگاه رسیدگی کننده به دعوی مطالبه وجه سفته :

در سه محل می توان وجه سفته را از طریق مراجع قضایی مطالبه کرد :

ـــ دادگاه محل اقامت خوانده (متعهد پرداخت وجه سفته).

ـــ دادگاه محل وقوع عقدی که به موجب آن سفته صادر شده.

ـــ دادگاه محل انجام تعهدی که به موجب قرارداد،متعهد پرداخت سفته باید آن تعهد را در آن محل انجام دهد.

مثلاً :

شخصی در اهواز با دیگری قرارداد منعقد می کند که آن شخص کالایی را درشیراز به وی تحویل دهد.

در قبال این خرید سفته ای به فروشنده داده شده.

خریدار ساکن اصفهان است.اگر متعهد سفته (خریدار) وجه را در سر رسید نپردازد.

فروشنده می تواند در دادگاه کدامیک از این سه شهر طرح دعــــــوی نماید ؟.(پاسخ)

ـــ در شهر اهواز ،چون محل انعقاد قرارداد است.

ـــ در شهر شیراز ،چون محل انجام موضوع قرارداد یا تعهد است.

ـــ در شهر اصفهان ، چون محل سکونت خوانده (متعهد وجه سفته) است.

بازنشر از نائینی

به این مطلب امتیاز دهید

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *

Call Now Button