هر شخصی ممکن است دارای یک مال غیر منقول باشد که در زبان عامیانه به آن ملک یا زمین گفته میشود مالک میتواند هر تصرفی که بخواهد روی ملک خود انجام دهد اعم از انتقال ملک و یا انتقال منفعت آن به دیگری ، ولی در صورتی که شخصی غیر ازخود مالک بدون اذن او تصرفاتی اعم از حقوقی و مادی داشته باشد یا مجرم است و یا دارای مسئولیت مدنی و قراردادی خواهد شد.
گروه وکلای دیده بان حقوق امیر در این مقاله به بررسی تصرف عدوانی زمین می پردازد و به شما خواهد گفت تصرفات شخصی غیر از مالک بر روی اموال او چه عواقبی اعم از حقوقی و کیفری خواهد داشت و در غالب تصرف عدوانی برای اخراج شخص متصرف ملک چه اقداماتی میتوان انجام داد. همچنین شما می توانید با گروه وکلای دیده بان حقوق امیر تماس گرفته و سوالات خود را در این باره بپرسید و از مشاوره با بهترین وکیل تهران بهره بگیرید.
جهت دریافت مشاوره از دیده بان حقوق امیر با شماره های زیر تماس حاصل فر مایید.
شماره تماس : 02188928542_02188928452
آدرس : تهران، خیابان فلسطین شمالی، نبش کوچه شهید نجف غزایی عتیق، پلاک 475، طبقه پنجم، واحد 57
تصرف عدوانی زمین یعنی چه
به موجب قانون مدنی تصرف به عنوان مالکیت دلیل مالکیت است یعنی هرکسی که مالی در تصرف دارد یعنی مالک آن است مگر خلافش اثبات شود بنابراین اگر مالی بدون یک رابطه قانونی مشروع در دست شخص دیگر باشد متصرق غیر قانونی محسوب خواهد شد از انواع دعوی تصرف عدوانی میتوان دعوای مزاحمت از حق و ممانعت از حق را نام برد در واقع تصرف عدوانی یعنی اگر شخصی با زور و اجبار و بدون رضایت مالک یا مستاجر زمین یا ملک او را تصرف کند.
تصرف عدوانی به دو صورت حقوقی و کیفری قابل پیگیری می باشد طرح دعوی تصرف عدوانی حقوقی و کیفری از جهاتی با هم متفاوت است مثلا اگر دعوی کیفری مطرح کنید دیگر نمیتوانید دعوی حقوقی را مطرح نمایید ولی برعکس آن قابل انجام خواهد بود.
متصرف قبلی باید اثبات کند که ملک مشروع و قانونی در تصرف او بوده است به عبارتی کسی که ملکی را به صورت غیر قانونی تصرف کرده باشد نمیتواند علیه متصرف جدید طرح دعوی رفع تصرف عدوانی نماید. با اثبات غیر قانونی بودن تصرف متصرف فعلی ، متصرف عدوانی شناخته می شود.
خواهان دعوی باید حداقل به مدت زمان عرفی در ملک تصرف کرده باشد که رویه قضایی در این خصوص متفاوت بوده و معمولا مدت 1 سال را برای آن در نظر میگیرند.
مراحل طرح دعوی
اولین قدم برای طرح یک دعوی ، دادخواهی از طربق تنظیم یک دادخواست برای رسیدگی در یک دادگاه حقوقی صالح است بنابراین باید در اولین فرصت به یکی از خدمات قضاییه های محل زندگی خود مراجعه و دادخواست حقوقی خود را برای ثبت ارائه دهید .پس از ثبت دادخواست ، به دادگاه صالح ارجاع میشود و در آنجا با تعیین شعبه رسیدگی و تعیین وقت دادرسی شما احضار و دفاعیات خود را مطرح می نمایید .
مطابق ماده ای از قانون آیین دادرسی مدنی دعوی تصرف یعنی متصرف سابق (کسی که قبلا ملک را در تصرف داشته است) مدعی است که شخص دیگری بدون رضایت او مال غیر منقولی را از تصرف او خارج کرده و ادعای تصرف خود را نسبت به آن مال درخواست می نماید بنابراین صرف اثبات تصرف سابق کافی است و نیازی به ادله دیگری نیست حتی سند رسمی مالکیت و دادگاه بر مبنای همان تصرف حکم صادر می نماید.
ارائه سند مالکیت در دعوی تصرف عدوانی : همانطور که گفته شد سند رسمی مالکیت در دعوی تصرف عدوانی میتواند فقط یک اماره باشد یعنی دادگاه نمیتواند به صرف ارائه یک سند حکم به نفع متصرف سابق دهد و اگر مورد تردید و انکار و یا حتی جعل قرار گیرد دادگاه به این موضوع رسیدگی خواهد کرد بنابراین در این نوع دعوی صرف تصرف با گذشت مدت زمان عرفی برای صدور حکم محکومت متصرف فعلی کافی است.
در این نوع دعوی لزوما خواهان دعوی مالک محسوب نمیشود همانطور که گفتیم دادگاه حقوقی بر اساس سابقه تصرف حکم صادر خواهد کرد چه متصرف مالک باشد چه نباشد بنابراین ذینفع می تواند طرح دعوی حقوقی نماید.
از مزایای طرح دعوی تصرف عدوانی می توان به رسیدگی خارج از نوبت، فوری بودن اجرای رای (حتی تجدید نظر خواهی مانع از اجرای حکم نخواهد شد) اشاره کرد و همچنین دعوی تصرف عدوانی فاقد رعایت تشریفات دادرسی نیز می باشد.
هزینه های دادرسی یا بر اساس قیمت منطقه ای ملک محاسبه می شود و یا بر اساس مبلغ مقوم شده خواهان در دادخواست ولی در طرح دعوی تصرف عدوانی مطابق قانون آیین دادرسی مدنی هزینه دادرسی مطابق دعاوی غیر مالی محسوب خواهد شد.
تصرف عدوانی در مال مشاع
گاهی مالکیت یک مال علاوه بر اینکه به یک شخص تعلق دارد ممکن است در یک مالی اشخاص متعدد دارای حق مالکیت باشند و به اصطلاح با یکدیگر شریک باشند تصرف در مال دیگری باید به اذن و اجازه مالک باشد بنابراین اگر هریک از شرکا در مال مشاع بدون اذن شریک خود تصرف کند چه آنرا به دیگری منتقل کند و یا در آن تصرفات مادی دیگر نماید باید با اجازه شرکای دیگر باشد در غیر اینصورت می توان بر علیه او به عنوان مثصرف غیر قانونی طرح دعوی نمود
تصرق عدوانی در مال مورد وصیت از طریق دیگر وراث
مال مورد وصیت و یا اموال متوفی پس از مرگ پس از پرداخت دیون به وراث منتقل میشود و همگی در مال دارای مالکیت مشاعی خواهند بود یعنی هرورثه به نسبت سهم خود مالک مال محسوب میشود و هرکدام از ورثه با دیگر وراث شریک محسوب میشود بنابراین تصرف هریک بدون اذن دیگری مشمول تصرف عدوانی خواهد شد
پرداخت اجرت المثل در صورت محکومیت ورثه متصرف غیر قانونی
در قانون درصورتی که شخصی بدون اجازه مالک در مال او تصرف کند ملزم است اجرت المثل ایام تصرف خود را پرداخت کند بنابراین اگر هریک از وراث بدون اذن دیگری متصرف مال ورثه ای باشد یعنی یکی از انها در خانه موروثی ساکن شود ملزم است اجرالمثل ایام تصرف را پرداخت نماید
اگر در ملک تصرفی خانه ای ساخته شود و یا زراعت کنند
قانونگذار هرکسی را که در ملک تصرفی احداث بنا کرده باشد و یا درختی کاشته باشد در صورتی که متصرف مدعی مالکیت باشد و در ظرف 1 ماه از تاریخ اجرای حکم در بابا مالکیتش به دادگاه صالح حقوقی دادخواست دهد و آنرا اثبات کند حکم به تخریب یا قلع و قمع نخواهد داد در غیر این صورت متصرف باید درخت کاشته شده را غرس کند و یا بنای ساخته شده را تخریب نماید
قانون گذار به مالک این اختیار را داده است که در صورت محکومیت متصرف در خواست اجرات المثل ملک خود را بنماید.
شرایط دعوای تصرف عدوانی حقوقی:
1- دعوای تصرف عدوانی لزوما در مورد اموال غیر منقول مطرح می شود ؛ مانند خانه و زمین . بنابراین ، در مورد اموال منقول همچون خودرو امکان اقامه دعوای تصرف عدوانی وجود ندارد .
2- خواهان دعوا یعنی کسی که می خواهد دعوای تصرف عدوانی اقامه کند بایستی حتما خودش ، قبل از متصرف عدوانی ، در آن مال غیر منقول متصرف بوده باشد .
3- نکته مهم این است که تصرف خوانده یعنی کسی که دعوای تصرف عدوانی علیه او مطرح می کنیم ، بایستی بعد از خوانده مال را تصرف کرده باشد . اگر خود خوانده هم قبل از خواهان متصرف بوده باشد ، در اینصورت خواهان متصرف سابق نیست ؛ پس نمی تواند دعوای تصرف عدوانی را اقامه نماید .
4- تصرف مذکور دراین ماده بایستی بصورت عدوانی بوده باشد . پس در صورتی که تصرف دیگری در مال غیر منقول دارای جنبه قانونی داشته باشد و با رضایت صورت گرفته باشد ، نمی توان آن را تصرف عدوانی دانست . قانونگذار مفهوم ” تصرف عدوانی ” را مشخص نکرده است ، اما عبارت ” بدون رضایت ” بکار برده شده است که تا حد زیادی مفهوم ” عدوانی ” را بیان می کند .
گروه وکلای دیده بان حقوق امیر در این مقاله تصرف عدوانی زمین را به صورت جامع بررسی نمود. در صورتی که نیاز به مشاوره حضوری در رابطه با تصرف عدوانی دارید و یا می خواهید دادخواست بی نقصی را برای طرح دعوی خود تنظیم نمایید می توانید پس از هماهنگی مشاور و وکیل ملکی به آدرس تهران، خیابان فلسطین شمالی، نبش کوچه شهید نجف غزایی عتیق، پلاک 475، طبقه پنجم، واحد 57 مراجعه فرمایید.
