قرارداد هبه نوعی قرارداد است که در آن یکی از طرفین به صورت رایگان و بدون عوض مالی را به شخص دیگر تملیک می کند. به این قرارداد بخشش نیز می گویند که می تواند هرگونه مالی باشد. هبه از جمله قراردادهای لازم الاجرا می باشد که طرفین قرارداد ملزم هستند به آن پایبند باشند البته در برخی موارد استثنایی نیز طرفین ملزم به بقای این قرارداد نمی باشند که در ادامه این موارد را شرح خواهیم داد.
گروه وکلای دیده بان حقوق امیر قصد دارد در این مقاله به موضوع هبه بپردازد و یک نمونه متن هبه به همسر را نیز به شما نشان دهد.
عقد هبه چیست
پیش از هر چیز باید معنای لغوی هبه را بدانیم. هبه در لغت معنی بخشیدن و یا همان هدیه دادن می دهد. عقد هبه نیز یکی از انوع عقود معین می باشد که قانون مدنی در ماده های 795 تا 807 به آن اشاره کرده و احکام مربوط به آن را نیز بیان کرده است. هبه از جمله عقود عینی به شمار می آید چرا که قبض یعنی تحویل گرفتن موضوع هبه توسط متهب از ارکان اصلی عقد بوده و بدون آن هبه ای صورت نمی گیرد. حال اگر می خواهیم بدانیم عقد هبه از نظر قانون چیست باید به ماده 795 قانون مدنی مراجعه کنیم. در قانون گذار در ماده مذکور اشعار دارد:
(هبه عقدی است که به موجب آن یک نفر مالی را مجاناً به کس دیگری تملیک میکند، تملیک کننده واهب، طرف دیگر را متهب، مالی را که مورد هبه است عین موهوبه میگویند.)
مطابق با این ماده عقدی را هبه می گویند که به موجب آن واهب یا همان هدیه دهنده مالی را به صورت رایگان به متهب یا همان هدیه گیرنده ببخشد. البته باید دقت داشته باشید که مطابق با ماده 797 قانون مدنی واهب باید مالک مالی باشد که هبه میکند.
انواع عقد هبه
عقد هبه به دو نوع معوض و غیر معوض تقسیم می شود.
هبه معوض به آن معنی می باشد که واهب در برابر گرفتن مبلغی پول و یا یک شیء یا امتیاز از متهب مال را به او هبه می نماید. همانطور که قانون بیان داشته است این نوع هبه غیر قابل برگشت خواهد بود.
هبه غیر معوض یا همان هبه مجانی زمانی صورت می گیرد که شخصی مالی را بدون چشم داشت و بدون آن که چیزی را در عوض مال دریافت کند، به شخص گیرنده تملیک می نماید. این نوع هبه اصولا قابل برگشت خواهد بود مگر اینکه شامل یکی از استثناهای ماده 830 قانون مدنی باشد.
مطابق با ماده مذکور:
بعد از قبض نیز واهب میتواند با بقاء عین موهوبه از هبه رجوع کند، مگر در موارد ذیل:
۱- در صورتی که متهب پدر یا مادر و یا اولاد واهب باشد.
۲- در صورتی که هبه معوض بوده و عوض هم داده شده باشد.
۳- در صورتی که عین موهوبه از ملکیت متهب خارج شده یا متعلق حق غیر واقع شود خواه قهرا مثل اینکه متهب به واسطه فلس محجور شود خواه اختیارا مثل اینکه عین موهوبه به رهن داده شود.
۴- در صورتی که در عین موهوبه تغییری حاصل شود.
نکات مهم عقد هبه
برای آنکه عقد هبه درست و به صورت قانونی باشد باید نکاتی را مطابق با قانون رعایت کرد که در ادامه به بررسی این نکات می پردازیم:
هر کس در صورتی می تواند مال خودش را به دیگری هبه کند که دارای اهلیت باشد یعنی نباید کودک و یا سفیه و یا دیوانه باشد.
همانطورکه پیشتر گفته شد مطابق با ماده 797 قانون مدنی هر کس می تواند تنها مالی را که مالک آن است به دیگری هبه نماید و اموالی که مالکیت آن با شخص نبود قابل هبه شدن نیست و نمی توان آن را بخشید.
در صورتی که مالی به متهب بخشیده شده باشد و حال در تصرف متهب قرار گرفته باشد، نیازی به قبض دوباره او نخواهد بود.
مطابق با ماده 798 قانون مدنی هبه فقط در صورتی که متهب آن را قبول نماید رخ خواهد داد. البته وکیل متهب نیز می تواند مال را از جانب موکل خود قبض نماید. دقت داشته باشید که اگر مالی به کودک و یا سفیه یا دیوانه بخشیده شود حتما می بایست ولی آن را قبول نماید.
متن هبه به همسر
واهب : خانم/آقای ………. به شماره شناسنامه : …………. صادره از : …….. به کدملی : ……. به نشانی : …………….
متهب : خانم/آقای ………. به شماره شناسنامه : ………… صادره از : …….. به کدملی : ……… به نشانی : …………… .
عین موهوبه :یک دستگاه سواری سمند به شماره شاسی ……………….. مدل سال …………. سفید رنگ به شمارهموتور ………………..
عوض قرارداد: یک شاخه نبات به انضمام یک جلد کلام الله قرآن مجید
سایر شرایط : در این قسمت از قرارداد تمامی توافقات بین طرفین و شروط ضمن عقد باید ذکر شود.
به عنوان مثال: کلیه هزینه های انتقال سند و تعویض پلاک و همچنین پرداخت عوارض و مالیات انتقال بر عهده واهب می باشد.
گروه وکلای دیده بان حقوق امیر در این مقاله به بررسی هبه و انواع آن پرداخت و تمامی نکات مهم عقد هبه را شرح داد و همچنین یک نمونه متن هبه به همسر را نیز به شما نشان داد. چنانچه قصد تنظیم و عقد هبه نامه ای را دارید بهتر است این کار را به یک وکیل مجرب و متخصص در امر قراردادها بسپارید چرا که ایشان با بهره گیری از تجربه و اطلاعات حقوقی کافی خود در تنظیم قرارداد مانع از بروز مشکلات احتمالی در آینده می شود.
شما می توانید برای دریافت مشاوره تلفنی درباره هبه نامه با شماره های 02188928452 و 0۹۱۲۴۷۲۶۶۴۱ تماس بگیرید و یا برای مشاوره حضوری و تنظیم قرارداد توسط وکیل ما پس از هماهنگی به آدرس تهران، خیابان فلسطین شمالی، نبش کوچه شهید نجف غزایی عتیق، پلاک 475، طبقه پنجم، واحد 57 مراجعه فرمایید.