عنصر معنوی جرم همان اختیار، اراده و سو نیت مجرمانه می باشد. در جرایم غیر عمدی به غیر از وجود اراده و نیت انجام جرم در فرد مرتکب، عنصر روانی جرم، عموما از حالت تقصیر محقق می شود. تقصیر می تواند همان بی احتیاطی و بی مبالاتی فرد مرتکب باشد. باید بدانید که عنصر معنوی یا روانی جرم در نوع و میزان مجازات فرد مرتکب تاثیر زیادی دارد.
حقوق دانان بر این باورند که برای اثبات وجود عنصر معنوی جرم دو عامل اراده و قصد مجرمانه لازم و ضروری می باشد. اراده یعنی شخص با انتخاب خود و به صورت آگاهانه عملی را مرتکب شود حتی اگر سو نیتی برای انجام آن عمل نداشته باشد. قصد مجرمانه همان سو نیت در انجام عمل مجرمانه می باشد حتی در صورتی که فرد قصد ایجاد جرم در نتیجه را نداشته و از آن بی اطلاع باشد.
در این مقاله به بررسی عنصر معنوی جرم، جرم مطلق و جرم مقید می پردازیم و تفاوت و توضیحات آن را یاد می گیریم. برای اثبات عدم وجود عنصر معنوی جرم حتما باید از وکیل مجرب و متخصص در امور کیفری کمک گرفت. گروه وکلای دیده بان حقوق امیر با سابقه درخشان و رزومه قوی در پرونده های کیفری آماده ارائه مشاوره و خدمات حقوقی به شما می باشد.
جهت دریافت مشاوره از دیده بان حقوق امیر با شماره های زیر تماس حاصل فر مایید.
شماره تماس : 02188928542_02188928452
آدرس : تهران، خیابان فلسطین شمالی، نبش کوچه شهید نجف غزایی عتیق، پلاک 475، طبقه پنجم، واحد 57
جرم مطلق
جرم علاوه بر رکن قانونی و مادی نیاز به رکن معنوی نیز دارد. برای تشخیص اجزا رکن معنوی جرم باید ببینیم آیا جرم مطلق است یا مقید. جرم مطلق به جرمی گفته می شود که انجام دهنده آن دو وضعیت را همراه هم در هنگام وقوع جرم داشته باشد:
1: علم به موضوع عملی که دارد انجام می دهد: این موضوع به آن معناست که مرتکب به ماهیت عملی که در حال انجام آن است آگاه باشد. به طور مثال در جرم توهین، شخص باید بداند لفظی که به کار می برد توهین تلقی می شود.
2: قصد انجام آن رفتار: این جز به آن معناست که شخص انجام دهنده آن عمل با اراده شخصی نسبت به ارتکاب آن،عمل کرده باشد و در حالت مستی، بیهوشی، مسلوب الارادگی و خواب نباشد.
جرم مقید
در وقوع جرم مقید علاوه بر دو عنصری که در جرم مطلق به آن اشاره شد یعنی علم به موضوع و قصد رفتار، لازم است که حتما مرتکب قصد وقوع نتیجه مجرمانه یا علم به وقوع آن را از قبل داشته باشد. پس اجزا جرم مقید شامل موارد زیر می شود:
- علم به موضوع
- قصد انجام رفتار
- قصد وقوع نتیجه یا علم به آن
عنصر معنوی با عنصر مجرمانه در واقع همان قصد سوء فاعل جرم و اراده آزاد او در هنگام انجام عمل مجرمانه است و اینکه او با داشتن قوه تمیز خوب و بد را در انجام آن عمل تشخیص داده است.
همانطور که می دانیم هر جرمی علاوه بر حکم قانونی و حکم مادی نیاز به یک رکن معنوی نیز دارد، برای آنکه بتوانیم اجزای حکم معنوی جرم را تشخیص دهیم ابتدا باید ببینیم جرم مطلق است یا مقید .( عنصر معنوی جرم )
حال برای درک جرم مطلق یک مثال می آوریم:( عنصر معنوی جرم )
افترا یک جرم مطلق است که به معنای نسبت دادن جرمی به دیگری است، برای ارتکاب این جرم شخص باید از حیث غلم به موضوع بداند لفظی را که به کار می برد به معنای انتساب آن جرم است.
در زمان رفتار یعنی به کار بردن لفظ نیز باید قصد این رفتار را داشته باشد و ادای لفظ ارادی باشد یعنی در حالت خواب بیهوشی و مستی نباشد، اما برای وقوع این جرم قصد نتیجه ی خاصی مد نظر نمی باشد.
حال به یک مثال برای درک بهتر جرم مقید اشاره می کنیم:
جرم تخریب یک جرم مقید است و قید آن اضرار به قید است، به عنوان مثال شخص الف با آب دادن به گلدان ها سقف منزل طبقه پایین را خراب کرده است اولا شخص الف علم به موضوع داشته است یعنی علم به اینکه این عمل تخریب منزل غیر است ثانیا قصد رفتار داشته است، یعنی این کار را از روی اراده انجام داده است.
ثالثا هنگام انجام این عمل قصد این را داشته است که سقف طبقه پایین خراب شود یا اینکه علم داشته است که با انجام این کار سقف طبقه زیرین تخریب می شود.
نکته بسیار مهم در این مطلب این است که جراءم غیر عمدی نیز همچون جرائم از روی عمد ، رکن معنوی دارند که رکن معنوی آن می شود تصقیر.
تقصیر به طور حصری 2 مصداق دارد که یکی بی احتیاطی و دیگری بی موالاتی است ، بی احتیاطی یعنی کاری که نباید انجام می شد اما شد.(فعل)
مانند: رانندگی با سرعت غیر مجاز یا عبور از محل عابر پیاده ( عنصر معنوی جرم )
اما بی موالاتی کاری است که باید انجام می دادیم اما انجام نشده است مانند پزشکی که در ساعت مقرر با بی موالاتی از تجویز دارو برای بیمار خودداری نموده است.( عنصر معنوی جرم )
کلماتی نظیر مساحمه یا غفلت یا سهل انگاری یا عدم رعایت نظامات، خود می تواند حسب مورد مشمول بی احتیاطی یا بی موالاتی باشد، اما لازم است بدانیم که در جرائم عمدی حتما لازم است که رکن مادی و معنوی کاملا همزمان و مقارن باشد.
به طور مثال شخص الف نه تصور اینکه آنچه را که برمیدارد موبایل خودش است آن را برداشته ( رفتار) و زمانی که از سلطه صاحب مال خارج می شود متوجه این موضوع می شود که گوشی تلفن همراه مطعلق به خودش نیست، ولی در همان زمان تصمیم میگیرد که موبایل را به صاحبش برنگرداند و به نفع خویش تصاحب کند لذا چون قصدش دقیقا در زمان رفتار نبوده جرم عمدی سرقت منتفی است پس تقارن دقیق قصد ورفتار در جرائم عمدی الزامی می باشد.
جرم مزاحمت تلفنی چه مجازاتی دارد؟ ا توجه به پیشرفت فناوری و در دسترس بودت تلفن های همراه یکی از جرم های امکان ارتکابش برای مجرمین به سهولت فراهم می باشد.
گروه وکلای دیده بان حقوق
گروه وکلای دیده بان حقوق امیر با شعار صداقت در پیگیری کلیه دعاوی با بهره گیری از تیم حقوقی متخصص با کادری علمی اماده ارائه انواع خدمات حقوقی به شما عزیزان است.
جهت دریافت مشاوره با شماره های درج شده در صفحه اصلی تماس حاصل فرمایید.