ترکه چیست

همه افراد در طول حیات خود اموال و دارایی هایی را به دست می آورند که پس از فوت هر کس این اموال و دارایی ها به وراث او منتقل می شود. اموال می تواند شامل اموال منقول و غیر منقولی باشد که به وراث منتقل می شود. اما دارایی هر شخص به دو دسته مطالبات و دیون تقسیم می شود. دارایی های هر کسی بعد از فوتش نیز به وراث منتقل می شود به همین علت وراث می بایست ابتدا از اموال باقی مانده مرحوم دیون آن را پرداخت نمایند تا میراث مرحوم به آن ها منتقل شود. گروه وکلای دیده بان حقوق امیر در ادامه این مقاله بررسی می نماید که ترکه چیست و چگونه بین وراث تقسیم می گردد.

ترکه

همانطور که گفته شد همه افراد در طول زندگی خود اموال و دارایی هایی را کسب می نمایند. می دانیم که تمام اموال منقول و غیر منقول هر شخصی پس از مرگش به وراث او منتقل می شود به غیر از اموال هر کس می تواند دارایی هایی شامل مطالبات و دیون داشته باشد که این ها نیز به وراث منتقل خواهد شد. به تمام اموال و دارایی های متوفی شامل اموال،مطالبات و دیون که پس از فوت وی به وراثش انتقال می یابد ترکه گفته می شود.

به طور کلی ترکه را می توان به دو جز مثبت و منفی تقسیم نمود. 

جزء مثبت ترکه شامل اموالی می باشد که متوفی از خود بجای گذاشته است و همچنین تمامی مطالبات وی نیز جزء همین دسته محسوب می شود.

جزء منفی ترکه شامل دیون و تعهداتی می باشد که بر گردن متوفی بوده است که می بایست از اموال باقی مانده از او پرداخت شود.

نکته مهم این است که منتقل شدن ترکه به وراث متوفی به صورت قهری است. بنابراین زمانی که شخصی فوت می نماید بلافاصله اموال و دارایی های او به وراث منتقل می شود و وراث در چنین شرایطی می توانند یکی از را های زیر را انجام دهند:

وارثین می توانند تمام ترکه را بدون درخواست تحریر ترکه که شامل جزء مثبت و منفی می باشد قبول نمایند.

وارثین می توانند ترکه را با شرط اینکه تحریر ترکه انجام پذیرد و جزء مثبت و منفی ترکه مشخص شود قبول نمایند.

وارثین می توانند تمام ترکه را رد نموده و آن را نپذیرند. دقت داشته باشید که وراث نمی توانند تنها جزء مثبت ترکه را قبول نمایند و می بایست در صورت پذیرش ترکه هر دو جزء را قبول نمایند.

تحریر ترکه

تحریر ترکه در علم حقوق معنای مشخص شدن دقیق اموال و دارایی های فرد فوت شده می باشد. این اموال و دارایی ها می تواند مال منقول، غیر منقول و همچنین مطالبات و بدهی های متوفی باشد. 

در برخی موارد تحریر ترکه متوفی الزامی می باشد و افراد خاصی می توانند برای تحریر ترکه اقدام نمایند که در ادامه به بررسی آن می پردازیم.

برای ثبت دادخواست تحریر ترکه هر کدام از وراث یا نماینده قانونی آنها می توانند اقدام کنند.

برای ثبت دادخواست تحریر ترکه وصی متوفی نیز می تواند اقدام نماید.

برای ثبت دادخواست تحریر ترکه در صورتی که بین وراث فرد غایب یا محجور وجود داشته باشد امین فرد غایب و قیم فرد محجور می توانند اقدام نمایند.

حال در چه شرایطی تحریر ترکه الزامی می باشد؟

تحریر ترکه در شرایطی که بین وراث فرد محجور یا غایب مفقودالاثر باشد الزامی است.

تحریر ترکه در حالتی که تعدادی از وراث ترکه را قبول و تعدای از آن ها ترکه را رد نمودند الزامی می باشد.

تحریر ترکه در صورتی که متوفی تبعه خارجی باشد نیز الزامی است.

برای دریافت حکم تحریر ترکه متوفی می بایست فرد ذی صلاح از طریق دفاتر خدمات قضایی دادخواست خود را ثبت نماید. سپس شورای حل اختلاف آگهی کثیر الانتشاری را منتشر می نماید تا کلیه وراث، بدهکاران و بستانکاران متوفی در روز رسیدگی در دادگاه حاضر شوند و سپس بازرسی را برای تعیین و برداشتن صورت مجلس از دارایی های متوفی تعیین می نماید. 

در مرحله آخر شورا حکم تحریر ترکه را که در آن کلیه اموال، مطالبات و دیون متوفی مشخص شده است صادر می نماید.

تقسیم ترکه

برای آن که ترکه مرحوم بین وراث تقسیم گردد مطابق با قانون مدنی ابتدا می بایست دیون و بدهی های متوفی را از ترکه پرداخت نمایند. پس از پرداخت دیون متوفی وراث می توانند به صورت توافقی و با رضایت ذی نفعان ترکه را بین خود تقسیم نمایند اما اگر وراث به توافق نرسند هر کدام از آن ها می تواند با استناد به گواهی انحصار وراثت دادخواست تقسیم ترکه به شورای حل اختلاف بدهد.

همانطور که می دانید اموال وراث به صورت مشاعی می باشد و اگر خود وراث برای تقسیم مال به توافق نرسند، تقسیم بر مبنای قانون امور حسبی صورت خواهد گرفت که می تواند یکی از این چهار روش باشد:

اگر مال قابلیت تقسیم به اجزاء برابر را داشته باشد تقسیم به افراز صورت می گیرد و به هر کدام از وراث به اندازه سهم الارث او تعلق خواهد گرفت.

اگر مال قابل افراز نبوده و یا دارای انواع مختلفی باشد تقسیم به تعدیل صورت می گیرد و مال بین وراث طوری تقسیم می شود که بهای مال بین همه برابر باشد.

زمانی که برخی وراث سهم بیشتری از ترکه می برند دادگاه آن ها را ملزم به پرداخت بهای آن به باقی وراث می نماید تا هر کدام از ورثه به اندازه سهم خود از ترکه برسد در این حالت تقسیم به رد صورت گرفته است.

اگر مال قابل تقسیم نباشد و وراث موافق با تقسیم به رد نیز نباشند دادگاه دستور می دهد که مال مشاعی به فروش برسد و پول آن به صندوق دادگستری منتقل شود. سپس وراث می توانند از صندوق دادگستری به اندازه سهم خود برداشت نمایند که به این حالت اجبار به فروش از طریق مزایده و تقسیم ثمن می گویند.

کلام آخر

گروه وکلای دیده بان حقوق امیر در این مقاله بررسی نمود که ترکه چیست و سپس به بررسی تحریر ترکه و تقسیم آن پرداخت. شما می توانید برای پرسیدن سوالات خود درباره ترکه و دریافت مشاوره تلفنی با شماره های 02188928452 و 0۹۱۲۴۷۲۶۶۴۱ تماس بگیرید و یا برای مشاوره حضوری با وکیل ارث ما پس از هماهنگی به آدرس تهران، خیابان فلسطین شمالی، نبش کوچه شهید نجف غزایی عتیق، پلاک 475، طبقه پنجم، واحد 57 مراجعه فرمایید.