طرفین هر قراردادی برای تحکیم تعهدات و تضمین اجرای قرارداد از سوی هر دو طرف به صورت شرط در ضمن عقد مبلغی را معین می کند تا چنانچه هریک از آن دو طرف از انجام تعهدات کوتاهی کرد محکوم به پرداخت آن مبلغ به طرف مقابل گردد. در علم حقوق این مبلغ را اصطلاحا وجه التزام می نامند.
به طور مثال چنانچه در یک قرارداد خرید مسکن این موضوع قید شود که اگر خریدار در تاریخ معین ثمن معامله را پرداخت نکند ملزم است روزانه مبلغ پانصد هزار تومان به فروشنده پرداخت کند و همچنین اگر فروشنده نیز در تاریخ معین خانه را تحویل ندهد یا سند تنظیم نکند ملزم است همین مبلغ را به صورت روزانه به خریدار پرداخت نماید،
به این مبلغ وجه التزام قراردادی گفته می شود. گروه وکلای دیده بان حقوق امیر در این مقاله به بررسی وجه التزام، نحوه تعیین آن در قرارداد و همچنین ماهیت حقوقی آن می پردازد و هر بخش را به صورت کامل توضیح میدهد. شما نیز می توانید برای پرسیدن سوالات خود در رابطه با وجه التزام با ما تماس گرفته و از مشاوره با گروه وکلای دیده بان حقوق امیر بهره مند شوید.
جهت دریافت مشاوره از دیده بان حقوق امیر با شماره های زیر تماس حاصل فر مایید.
شماره تماس : 02188928542_02188928452
آدرس : تهران، خیابان فلسطین شمالی، نبش کوچه شهید نجف غزایی عتیق، پلاک 475، طبقه پنجم، واحد 57
وجه التزام قراردادی
مطابق با قانون مدنی هر قراردادی که بین افراد منعقد می گردد، طرفین آن قرارداد ملزم به پایبندی به تعهدات خود می گردند. افراد می توانند هر شرطی را که لازم می دانند در قرارداد قید نمایند تا از ایجاد مشکلات احتمالی در آینده جلوگیری شود که عموما یکی از شروط قید شده در قراردادهای مالی وجه التزام می باشد.
این شرط برای جلوگیری از ضرر و زیان های ناشی از عدم انجام تعهدات طرف مقابل قید می شود. به زبان ساده تر این شرط در مواقعی استفاده می شود که یکی از طرفین قرارداد تعهدات خود را انجام ندهد و یا با تاخیر آن را انجام دهد که در این صورت به موجب شرط وجه التزام می بایست مبلغی را که از قبل تعیین شده و در قرارداد نیز ذکر شده است به طرف دیگر بپردازد.
به طور کلی وجه التزام را می توان نوعی جریمه دانست که یکی از طرفین در ازای دیر کرد و یا عدم انجام تعهدات خود به طرف دیگر می پردازد. بنابراین هنگام عقد قرارداد باید طرفین بر میزان آن به توافق برسند و در شروط قرارداد آن را ذکر کنند. حال که با مفهوم دقیق وجه التزام آشنا شدیم می خواهیم به بررسی نحوه تعیین آن در قرارداد بپردازیم و بگوییم که در چه قراردادهایی شرط می شود.
نحوه تعیین وجه التزام در قرارداد
همانطور که گفتیم وجه التزام مبلغی است که طرفین قرارداد بر روی آن توافق می کنند تا در صورت تاخیر در انجام تعهد و یا عدم انجام آن از سوی یکی از طرفین به عنوان جریمه به طرف دیگر پرداخت شود. حال این سال پیش می آید که این مبلغ چگونه تعیین می شود؟ در پاسخ آن باید بگوییم چون وجه التزام نوعی شرط است که طرفین بر روی آن توافق می نمایند بنابراین طرفین می توانند آن را ضمن عقد قرارداد شرط کرده و در آن ذکر کنند و همچنین می توانند خارج از قرارداد آن را بپذیرند.
پدر واقع مهم ترین نکته در نحوه تعیین آن توافق طرفین می باشد که هر دو با مبلغ جریمه موافقت نمایند که در این صورت اگر تعهدات به موقع انجام نشود و یا اصلا انجام نشود طرف متضرر می تواند مبلغ آن را مطالبه نماید.
شاید تاکنون این سوال برای شما هم پیش آمده باشد که در کدام قراردادها می توان وجه التزام را شرط نمود؟ برای پاسخ به این سوال باید بگوییم که وجه التزام را می توان در تمام قراردادهای مالی جزو شروط ذکر نمود و همچنین می توان در قراردادهای تملیکی مانند خرید و فروش و همچنین عقد بیع که به موجب آن مالکیت مالی از یک طرف به طرف دیگر قرارداد منتقل می شود نیز شرط نمود.
البته باید دقت داشته باشید که در صورتی که وجه التزام در قرارداد فی مابین طرفین پیش بینی و شرط نشده باشد در صورتی که یکی از طرفین در انجام تعهدات خود تاخیر نماید و یا کلا به آن ها عمل نکند و طرف دیگر در مراجع قضایی بتواند ضرر تحمیل شده ناشی از تاخیر و یا عدم انجام تعهد فرد را اثبات نماید در این صورت قاضی وجه التزام را تعیین می نماید.
و همچنین نکته مهم دیگر این می باشد که وجه التزام توسط طرفین تعیین می شود و با نرخ روز تغییری در مبلغ آن حاصل نمی شود به جز در مواردی که این موضوع نیز در شروط قرارداد ذکر شده باشد.
مهم است به این نکته نیز اشاره کنیم فردی که طالب وجه التزام می باشد می بایست به تمامی تعهدات خود عمل کرده باشد.
ماهیت حقوقی وجه التزام
در ماده 230 قانون مدنی آمده است اگر در ضمن معامله شرط شده باشد که در صورت تخلف متخلف مبلغی به عنوان خسارت تادیه نماید حاکم نمیتواند او را به بیشتر یا کمتر از آن چه که ملزم شده است محکوم کند.
با توجه به این ماده سوال این است که آیا این وجه التزام به عنوان کیفر و مجازاتی است که فرد متخلف در قرارداد بخاطره بد عهدی باید بپردازد و در واقع جبران ضرری است که به طرف مقابل وارد آمده است یا این وجه را می پردازد در ازای عملی که باید انجام می داده اما خلف وعده کرده است باید در این میان قائل به تفکیک باشیم.
در مواردی که وجه التزام بابت تاخیر در انجام تعهد در نظر گرفته شده است فرد متخلف علاوه بر انجام تعهد اصلی ملزم است وجه التزام قراردادی را به طرف مقابل بپردازد و همانطور که در ماده 230 دیدیم دادگاه نیز ملزم است او را به پرداخت همین مبلغ در حق شخص متضرر محکوم نماید، اما اگر طبق قرارداد وجه التزام تعیین شده بدل از انجام تعهد اصلی قراردادی باشد شخص متضرر در صورت تخلف متعهد در ایفای تعهد مختار است او را به انجام تعهد اصلی یا پرداخت وجه التزام ملزم نماید. در این فرض با پرداخت وجه التزام، متعهد دیگر ملزم به انجام تعهد اصلی نمی باشد و تعهد نیز ساقط می گردد.
گروه وکلای دیده بان حقوق امیر در این مقاله وجه التزام قرارداد را بررسی نمود و نحوه تعیین آن در قراردادها و همچنین ماهیت حقوقی آن را توضیح داد و همچنین به بررسی تمامی نکات مهم آن نیز پرداخت.
شما می توانید برای کسب اطلاعات بیشتر در مورد وجه التزام قرارداد با شماره های 02188928452 و یا 0۹۱۲۴۷۲۶۶۴۱ تماس گرفته و از وکیل قراردادهای گروه وکلای دیده بان حقوق امیر مشاوره بگیرید و از اطلاعات حقوقی وی بهره مند شوید. همچنین می توانید برای تنظیم قراردادهای خود توسط وکیل مجرب و متخصص در این امر پس از هماهنگی به آدرس تهران، خیابان فلسطین شمالی، نبش کوچه شهید نجف غزایی عتیق، پلاک 475، طبقه پنجم، واحد 57 مراجعه فرمایید.
ممنون از مطالب مفیدی که در اختیار کاربران قرار می دهید.برای مسائل حقوقی بهتر است از یک وکیل با تجربه مشورت بگیریم.