نحله چیست

پس از جاری شدن عقد نکاح بین زن و مرد، مطابق با قانون مدنی حقوق مالی خاصی به زن تعلق می گیرد. این حقوق مالی شامل مهریه او، اجرت المثل سال های زوجیت، نفقه، نحله و هر چیزی که مرد هنگام عقد به عنوان شرط پذیرفته باشد می شود. اکثر افراد با عبارت هایی مانند مهریه و نفقه آشنایی دارند اما عبارت نحله را تاکنون نشنیده اند و اطلاعاتی درباره آن ندارند. نحله یکی از حقوقی می باشد که پس از ازدواج به زن تعلق می گیرد. باید بدانید که نحله در لغت معنای بخشش می دهد و این حق مانند مهریه و نفقه جز حقوق مالی زن می باشد با این تفاوت که در شرایط خاص و مشخصی به او تعلق می گیرد. گروه وکلای دیده بان حقوق امیر در ادامه این مقاله بررسی می نماید که نحله چیست و در چه شرایطی به زن تعلق می گیرد.

معنای نحله در قانون

همانطور که گفتیم نحله در لغت به معنای بخشش بوده و یکی از حقوق مالی زن می باشد. در واقع قانون گذار با وضع آن قصد داشته تا از زنان حمایت نماید. قانون گذار در بند ب از تبصره 6 ‌قانون اصلاح مقررات مربوط به طلاق اشعار داشته است:

(( در غیر مورد بند “‌الف”، با توجه به سنوات زندگی مشترک و نوع کارهایی که زوجه در خانه شوهر انجام داده و وسع مالی زوج، دادگاه مبلغی را‌از باب بخشش (‌نحله) برای زوجه تعیین می‌نماید.))

این عبارت بدین معناست که هر زمان که به دلایلی نتوان برای زن اجرت المثل تعیین نمود، مبلغی با توجه به اعمالی که زن در طول زندگی مشترک انجام داده و همچنین مدت زمان زوجیت برای او در نظر گرفته می شود که به آن نحله می گویند. این مبلغ با در نظر گرفتن شرایط مالی مرد تعیین می شود.

پیش تر گفتیم که نحله یکی از حقوق مالی زن می باشد که مرد در شرایط خاصی باید آن را به زن پرداخت نماید. با توجه به آن که این عبارت معنای بخشش می دهد و به نوعی یک هدیه از طرف مرد در زمان طلاق تلقی می شود بعضا افراد تصور می نمایند که میزان آن را خود مرد تعیین می نماید اما باید بگوییم که اینطور نیست و تنها قاضی دادگاه می تواند میزان نحله را تعیین نماید.

اما برای تعلق گرفتن نحله به زن می بایست شرایط خاصی وجود داشته باشد. دقت داشته باشید که نحله بر خلاف مهریه در طول زندگی مشترک به زن تعلق نمی گیرد و زمانی زن مستحق دریافت آن می باشد که مرد تقاضای طلاق نموده باشد که در ادامه این موضوع را به صورت کامل بررسی می نماییم.

شرایط تعلق گرفتن نحله به زن

مطابق با قانون زمانی که مرد بخواهد همسر خود را مطلقه نماید یعنی تقاضای طلاق از سوی مرد باشد حتما می بایست حقوق مالی زن را که شامل مهریه، نفقه و اجرت المثل و همچنین نحله نیز می باشد به او پرداخت نماید. نکته مهم این است که مهریه بدون هیچ قید و شرطی به زن تعلق خواهد گرفت حتی در طول زندگی مشترک نیز زن می تواند آن را مطالبه نماید اما در مورد نفقه و اجرت المثل و نحله اینطور نبوده و تنها در شرایط خاصی این حقوق به زن تعلق می گیرد. در اینجا می خواهیم شرایط تعلق گرفتن نحله به زن را مورد بررسی قرار دهیم.

نحله زمانی به زن تعلق می گیرد که اولا مرد تقاضای طلاق بدهد و دادخواست طلاق از سوی مرد مطرح گردد ثانیا به هر دلیلی نتوان برای زن اجرت المثل تعیین نمود. پس زن نمی تواند اجرت المثل و نحله را با هم مطالبه نماید و تنها یکی از این دو حق به او تعلق خواهد گرفت آن هم در شرایطی که مرد تقاضای طلاق کرده باشد بنابراین زن در طول زندگی مشترک نمی تواند نحله را مطالبه نماید و همچنین اگر دادخواست طلاق از طرف زن باشد نیز نحله به او تعلق نخواهد گرفت.

تفاوت نحله و اجرت المثل 

گفتیم زمانی که مرد تقاضای طلاق می دهد باید حقوق مالی زن اعم از مهریه، نفقه و اجرت المثل را پرداخت نماید و در صورتی که نتوان به هر دلیلی اجرت المثل را تعیین نمود به زن نحله تعلق می گیرد. حال اجرت المثل چیست و در چه شرایطی به زن تعلق می گیرد؟

به طور کلی اجرت المثل اجرت کارهایی است که شرعا و قانونا جزو وظایف زن نبوده ولی او در طول زندگی مشترک در خانه مرد آن کارها را انجام داده است. زمانی که درخواست طلاق از سوی مرد مطرح می شود زن می بایست این موضوع را در دادگاه ثابت نماید که قصد او برای انجام این کارها دریافت هزینه بوده است و به خواسته مرد اقدام به انجام آن کرده است. مبلغ اجرت المثل با توجه به وسع مالی مرد و توسط کارشناس دادگاه معین می شود.

حال تفاوت نحله و اجرت المثل چیست؟

اولین تفاوت این است که همانطورکه گفته شد نحله به معنای بخشش می باشد و به نوعی هدیه ای از طرف مرد هنگام طلاق به زن می باشد اما اجرت المثل در واقع دستمزد کارهایی است که زن در طول زندگی مشترک انجام داده است در حالی که شرعا و قانونا این کارها جزو وظایف او نبوده است. 

دیگر تفاوت نحله و اجرت المثل در این است که اجرت المثل را کارشناس بر اساس سال های زندگی مشترک و سنوات آن و همچنین وسع مالی مرد تعیین می نماید اما تعیین نحله تنها به عهده قاضی دادگاه بوده و نسبت به شرایط مالی مرد مشخص می شود.

کلام آخر

گروه وکلای دیده بان حقوق امیر در این مقاله بررسی نمود که نحله چیست و در چه شرایطی به زن تعلق می گیرد. اگر شما هم در زندگی مشترک دچار اختلاف شدید و به دنبال احقاق حقوق مالی خود می باشید می توانید برای پرسیدن سوالات خود و دریافت مشاوره تلفنی با شماره های 02188928452 و 0۹۱۲۴۷۲۶۶۴۱ تماس بگیرید و یا برای مشاوره حضوری با وکیل طلاق و خانواده ما پس از هماهنگی به آدرس تهران، خیابان فلسطین شمالی، نبش کوچه شهید نجف غزایی عتیق، پلاک 475، طبقه پنجم، واحد 57 مراجعه فرمایید.