طلاق رجعی یکی از انواع طلاق می باشد. در طلاق رجعی در مدت عده برای مرد حق رجوع پیش بینی شده است. در طول مدت طلاق رجعی این امکان برای مرد وجود دارد که در مدت عده به زن رجوع و با او زندگی نماید. حال این سوال پیش می آید که عده چیست؟ در قانون زمان مقرری برای اجازه ازدواج مجدد زن پیش بینی شده است که به این زمان قانونی عده می گویند. در خصوص طلاق رجعی نیز قانون زمان خاصی را برای عده آن مشخص کرده است. به این ترتیب اگر زن یائسه نبوده و شوهر با زن نزدیکی کرده باشد زن ملزم به خودداری از ازدواج مجدد تا تمام شدن زمان عده می باشد. اغلب زوجین در آستانه طلاق دچار ابهاماتی مربوط به طلاق رجعی و عده آن می شوند از این رو گروه وکلای دیده بان حقوق امیر قصد دارد در این مقاله به بررسی عده طلاق رجعی بپردازد.
طلاق رجعی چیست
برای آنکه با طلاق رجعی آشنا شویم ابتدا باید بدانیم که ماده ۱۱۴۳ قانون مدنی طلاق را بر دو قسم دانسته است. این دو قسم طلاق بائن و طلاق رجعی می باشد.
در طلاق بائن شوهر حق رجوع را ندارد. حال این سوال پیش می آید که کدام طلاق ها بائن می باشد؟ برای پاسخ به این سوال به ماده ۱۱۴۵ قانون مدنی رجوع می کنیم که می گوید:
در موارد ذیل طلاق بائن است:
۱) طلاقی که قبل از نزدیکی واقع شود.
۲) طلاق یائسه.
۳) طلاق خلع و مبارات مادام که زن رجوع به عوض نکرده باشد.
۴) سومین طلاق که بعد از سه وصلت متوالی به عمل آید اعم از این که وصلت در نتیجه رجوع باشد یا در نتیجه نکاح جدید.
حال که با طلاق بائن آشنا شدیم به بررسی طلاق رجعی می پردازیم:
در طلاق رجعی مرد در مدت عده حق رجوع دارد. برای تعریف دقیق عده می بایست به ماده ۱۱۵۰ قانون مدنی مراجعه کنیم که می گوید: عده عبارت است از مدتی که تا انقضای آن زنی که عقد نکاح او منحل شده است نمی‌تواند شوهر دیگر اختیار کند.
بر اساس این ماده مدت زمانی را که زن اجازه ازدواج مجدد ندارد عده می گویند. حال برای آن که طلاق رجعی باشد باید دارای ویژگی های زیر باشد:
1) بعد از طلاق زن ملزم به نگه داشتن عده می باشد و نمی تواند بعد از طلاق و در مدت عده ازدواج مجدد داشته باشد.
2) مرد باید بتواند در مدت زمان عده از طلاق رجوع کند و به زندگی مشترک به زوجه برگردد.
با توجه به موارد فوق الذکر طلاق هایی که زن موظف به نگه داشتن عده می باشد اما مرد حق رجوع در مدت عده را ندارد جزو طلاق رجعی نمی باشند و به آن طلاق بائن گفته می شود. در طلاق رجعی به غیر از ملزم بودن زن به نگه داشتن عده مرد نیز حق رجوع به زن را دارد.
عده طلاق رجعی
همانطورکه گفته شد برای آن که طلاقی رجعی باشد یکی از شرایط نگه داشتن عده زن می باشد. این موضوع یکی از تفاوت های بارز طلاق بائن و طلاق رجعی می باشد را که در طلاق بائن نیازی به نگه داشتن مدت عده برای زن نیست ولی در طلاق رجعی زن ملزم به نگه داشتن عده می باشد.
حال این سوال پیش می آید که مدت زمان عده چقدر است و آیا این مدت زمان برای همه یکسان می باشد؟ برای پاسخ به این سوال به ماده 1151 قانون مدنی مراجعه می نماییم. این قانون اشعار دارد:
عده طلاق و عده فسخ نکاح سه طهر است مگر این که زن با اقتضای سن عادت زنانگی نبیند که در این صورت عده او ۳ ماه است.
سوال بعدی که با توجه به این ماده پیش می آید این است که منظور از سه طهر چیست؟ سه طهر به این معنا می باشد که زن پس از وقوع طلاق می بایست سه مرتبه عادت ماهیانه شده و سپس دوران پاکیزگی پس از آن را سپری نماید. در واقع پس از پاکیزگی سومین عادت ماهیانه پس از طلاق مدت عده زن تمام شده و می تواند نکاح مجدد داشته باشد.
نکات مهم عده طلاق رجعی
اولین نکته همین می باشد که زن پس از گذراندن دوره پاکیزگی از سومین عادت ماهیانه خود می تواند نکاح و ازدواج مجدد داشته باشد.
اگر زن در سن و سالی باشد که اغلب زنان در آن سن عادت ماهیانه می شوند یعنی زن در سن یائسگی نباشد اما به علت های گوناگونی مانند بیماری خاصی عادت ماهیانه نداشته باشند مدت زمان عده آن ها برای طلاق رجعی تنها سه ماه می باشد.
برای بیان نکته بعدی نگاهی به ماده ۱۱۵۳ قانون مدنی می اندازیم که می گوید: عده طلاق و فسخ نکاح و بذل مدت و انقضای آن در مورد زن حامله تا وضع حمل است. مطابق با این ماده عده زنان باردار تا زمان زایمان آنها می باشد و در این مدت نمی توانند ازدواج مجدد داشته باشند.
نکته بعدی در مورد عده طلاق رجعی مربوط به نفقه زن در این مدت می باشد که قانون گذار آن را در ماده ۱۱۰۹ قانون مدنی پیش بینی کرده و بیان داشته است: نفقه مطلقه رجعیه در زمان عده بر عهده شوهر است مگر اینکه طلاق در حال نشوز واقع شده باشد لیکن اگر عده از جهت فسخ نکاح یا طلاق بائن باشد زن حق نفقه ندارد مگر در صورت حمل از شوهر خود که در این صورت تا زمان وضع حمل حق نفقه خواهد داشت.
مطابق با این ماده نفقه زن در مدت زمان عده طلاق رجعی به عهده شوهر می باشد و اگر زن باردار باشد تا زمان وضع حمل نفقه به عهده شوهر خواهد بود.
نکته آخر اما در رابطه با فوت هر یک از زوجین در مدت عده می باشد برای روشن شدن این موضوع نگاهی به ماده ۹۴۳ قانون مدنی می اندازیم که می گوید: اگر شوهر زن خود را به طلاق رجعی مطلقه کند هر یک از آنها که قبل از انقضاء عده بمیرد دیگری از او ارث می‌برد لیکن اگر فوت یکی از آنها بعد از انقضاء عده بوده و یا طلاق بائن باشد از یکدیگر ارث نمی‌برند.
پس مطابق با این ماده اگر در مدت عده طلاق رجعی زن یا شوهر فوت کند دیگری از او ارث خواهد برد.
گروه وکلای دیده بان حقوق امیر در این مقاله به بررسی عده طلاق رجعی و تمامی نکات مربوط به آن پرداخت. شما می توانید برای پرسیدن سوالات خود را در این باره و دریافت مشاوره تلفنی از وکیل طلاق خانواده ما با شماره های 02188928452 و 0۹۱۲۴۷۲۶۶۴۱ تماس بگیرید و یا برای مشاوره حضوری پس از هماهنگی به آدرس تهران، خیابان فلسطین شمالی، نبش کوچه شهید نجف غزایی عتیق، پلاک 475، طبقه پنجم، واحد 57 مراجعه فرمایید.
