حکم تصرف عدوانی

هر شخصی ممکن است دارای یک مال غیر منقول باشد که در زبان عامیانه به آن ملک گفته میشود. مالک میتواند هر تصرفی که بخواهد روی ملک خود انجام دهد اعم از انتقال ملک و یا انتقال منفعت آن به دیگری ولی در صورتی که شخصی غیر از خود مالک بدون اذن او تصرفاتی اعم از حقوقی و مادی داشته باشد یا مجرم است و یا دارای مسئولیت مدنی و قراردادی خواهد شد.

گروه وکلای دیده بان حقوق امیر در ادامه توضیح می دهد که تصرفات شخصی غیر از مالک بر روی اموال او چه عواقبی اعم از حقوقی و کیفری خواهد داشت و در غالب تصرف عدوانی برای اخراج شخص متصرف ملک چه اقداماتی میتوان انجام داد و به طور کلی به بررسی حکم تصرف عدوانی می پردازد.

جهت دریافت مشاوره از دیده بان حقوق امیر با شماره های زیر تماس حاصل فر مایید.

شماره تماس : 02188928542_02188928452

آدرس : تهران، خیابان فلسطین شمالی، نبش کوچه شهید نجف غزایی عتیق، پلاک 475، طبقه پنجم، واحد 57

تصرف عدوانی چیست

تصرف عدوانی یعنی شخصی با زور و اجبار و بدون رضایت مالک یا مستاجر زمین یا ملک او را تصرف کند. دقت داشته باشید که تصرف عدوانی تنها برای اموال غیر منقول می باشد.

به موجب قانون مدنی تصرف به عنوان مالکیت دلیل مالکیت است یعنی هرکسی که مالی در تصرف دارد مالک آن است مگر خلافش اثبات شود بنابراین اگر مالی بدون یک رابطه قانونی مشروع در دست شخص دیگر باشد متصرف غیر قانونی محسوب خواهد شد از انواع دعوی تصرف عدوانی میتوان دعوای مزاحمت از حق و ممانعت از حق را نام برد.

تصرف عدوانی به دو صورت حقوقی و کیفری قابل پیگیری است. طرح دعوی تصرف عدوانی حقوقی و کیفری از جهاتی با هم متفاوت است مثلا اگر دعوی کیفری مطرح کنید دیگر نمیتوانید دعوی حقوقی را مطرح نمایید ولی برعکس آن قابل انجام است .در ادامه به بررسی تصرف عدوانی کیفری خواهیم پرداخت.

جرم تصرف عدوانی کیفری

تصرف عدوانی کیفری یعنی فردی که از قبل سابقه تصرف همان ملک را نداشته باشد، ملکی را که در ید دیگری می باشد یا او سابقه تصرف در آن را داشته باشد با زور تصرف کرده و از ید دیگری خارج نماید. حال این سوال پیش می آید که مبنای سابقه تصرف چیست؟ در جواب باید بگوییم این موضوع کاملا به نظر عرف وابسته می باشد و حتی می تواند با توجه به نظر عرف زمان کوتاهی باشد. 

برای تحقق جرم تصرف عدوانی کیفری اجباری وجود ندارد که شاکی مالک ملک تصرف شده باشد. همانطورکه که گفته شد اگر ملک در ید او باشد و یا سابقه تصرف آن ملک را داشته باشد، جرم اتفاق افتاده است. همچنین برای تحقق جرم، تصرف باید توسط فردی انجام گیرد که سابقه تصرف همان ملک را نداشته و این تصرف باید با زور و غلبه صورت گیرد.

شکایت از جرم تصرف عدوانی

مراحل طرح دعوی :اولین قدم برای طرح یک دعوی ، دادخواهی از طربق تنظیم یک دادخواست برای رسیدگی در یک دادگاه حقوقی صالح است بنابراین باید در اولین فرصت به یکی از دفاتر خدمات قضایی محل زندگی خود مراجعه نموده و دادخواست حقوقی خود را برای ثبت ارائه دهید .

پس از ثبت دادخواست، به دادگاه صالح ارجاع میشود و در آنجا با تعیین شعبه رسیدگی و تعیین وقت دادرسی شما احضار و دفاعیات خود را مطرح می نمایید و دادگاه پس از بررسی پرونده حکم تصرف عدوانی را صادر می نماید.

ادله لازم برای طرح دعوی: مطابق ماده ای از قانون آیین دادرسی مدنی دعوی تصرف یعنی متصرف سابق (کسی که قبلا ملک را در تصرف داشته است) مدعی است که شخص دیگری بدون رضایت او و با زور مال غیر منقولی را از تصرف او خارج کرده و ادعای تصرف خود را نسبت به آن مال درخواست می نماید بنابراین صرف اثبات تصرف سابق کافی است و نیازی به ادله دیگری نیست حتی سند رسمی مالکیت و دادگاه بر مبنای همان تصرف حکم صادر می نماید.

ارائه سند مالکیت در دعوی تصرف عدوانی: همانطور که گفته شد سند رسمی مالکیت در دعوی تصرف عدوانی میتواند فقط یک اماره باشد یعنی دادگاه نمیتواند به صرف ارائه یک سند حکم به نفع متصرف سابق دهد و اگر مورد تردید و انکار و یا حتی جعل قرار گیرد دادگاه به این موضوع رسیدگی خواهد کرد بنابراین در این نوع دعوی صرف تصرف با گذشت مدت زمان عرفی برای صدور حکم محکومت متصرف فعلی کافی است.

پرداخت هزینه های دادرسی :هزینه های دادرسی یا بر اساس قیمت منطقه ای ملک محاسبه می شود و یا بر اساس مبلغ مقوم شده خواهان در داخواست ولی در طرح دعوی تصرف عدوانی مطابق قانون آیین دادرسی مدنی هزینه دادرسی مطابق دعاوی غیر مالی محسوب خواهد شد.

مزایای طرح دعوی تصرف عدوانی : 1- خارج از نوبت رسیدگی میشود. 2- اجرای رای فوری است و حتی تجدید نظر خواهی مانع از اجرای حکم نخواهد شد. 3- فاقد رعایت تشریفات دادرسی است.

حکم تصرف عدوانی

حال که با جرم تصرف عدوانی، چگونگی تحقق آن و نحوه شکایت از آن آشنا شدیم باید به سراغ حکم این جرم برویم و به بررسی مجازات فرد متصرف بپردازیم.

مجازات تصرف عدوانی در ماده 690 قانون مجازات اسلامی آمده است و اشعار دارد: 

هر کس به وسیله صحنه‌سازی از قبیل پی‌کنی، دیوارکشی، تغییر حد فاصل، امحای مرز، کرت‌بندی، نهرکشی، حفر چاه، غرس اشجار و‌زارعت و امثال آن به تهیه آثار تصرف در اراضی مزروعی اعم از کشت شده یا در آیش زراعی، جنگل‌ها و مراتع ملی شده، کوهستان‌ها، باغ‌ها، قلمستان‌ها،‌منابع آب،

چشمه‌سارها، انهار طبیعی و پارک‌های ملی، تاسیسات کشاورزی و دامداری و دامپروری و کشت و صنعت و اراضی موات و بایر و سایر اراضی و املاک متعلق به دولت یا شرکت‌های وابسته به دولت یا شهرداری‌ها یا اوقاف و همچنین اراضی و املاک و موقوفات و محبوسات و اثلاث‌ باقیه که برای مصارف عام‌المنفعه اختصاص یافته.

یا اشخاص حقیقی یا حقوقی به منظور تصرف یا ذی‌حق معرفی کردن خود یا دیگری، مبادرت نماید یا‌ بدون اجازه سازمان حفاظت محیط زیست یا مراجع ذیصلاح دیگر مبادرت به عملیاتی نماید که موجب تخریب محیط زیست و منابع طبیعی گردد .

یا اقدام به هر گونه تجاوز و تصرف عدوانی یا ایجاد مزاحمت یا ممانعت از حق در موارد مذکور نماید به مجازات یک ماه تا یک سال حبس محکوم می‌شود. دادگاه موظف است حسب مورد رفع تصرف عدوانی یا رفع مزاحمت یا ممانعت از حق یا اعاده وضع به حال سابق نماید.

مطابق با این ماده قانونی حکم تصرف عدوانی حبس از یک ماه تا یک سال و رفع تصرف و همچنین اعاده وضع به حال سابق می باشد.

کلام آخر

گروه وکلای دیده بان حقوق امیر در این مقاله به توضیح تصرف عدوانی، چگونگی تحقق جرم و نحوه شکایت از آن پرداخت و همچنین حکم تصرف عدوانی را بررسی نمود. شما می توانید برای پرسیدن سوالات خود در این باره و دریافت مشاوره تلفنی با شماره های 02188928452 و 0۹۱۲۴۷۲۶۶۴۱ تماس بگیرید و یا برای مشاوره حضوری با ما پس از هماهنگی وکیل متخصص در تهران  به آدرس تهران، خیابان فلسطین شمالی، نبش کوچه شهید نجف غزایی عتیق، پلاک 475، طبقه پنجم، واحد 57 مراجعه فرمایید.