چک جزء گروه اصلی اسناد تجاری می باشد و عموما به دلیل وجود امکان تعقیب کیفری صادر کننده آن برای دارنده چک ، این سند بیشتر از سفته و برات که همچون چک جزء گروه اصلی اسناد تجاری می باشند مورد استفاده تاجرین و مردم غیر تاجر قرار می گیرد. اما در سال های گذشته پرونده های قضایی زیادی به دلیل برگشت چک در مراجع قضایی تشکیل شده است .
که مهم ترین علت این موضوع عدم وجود نظارت کامل و کافی بانک ها بر صدور دسته چک بوده است که موجب شد اشخاص زیادی بدون داشتن اطلاعات از قوانین صدور چک اقدام به اخذ دسته چک و صدور آن در معاملات خود کنند و همین عدم اطلاعات کافی از عواقب صدور چک بلامحل باعث شد تعداد زیادی از چک های صادر شده برگشت بخورد.
بانک مرکزی در سال 1396 سامانه ای به نام سامانه صیاد به منظور حل مشکل چک های برگشتی راه اندازی کرد و از طریق آن چک هایی را صادر کرد که نام آنها چک صیادی می باشد. گروه وکلای دیده بان حقوق امیر در این مقاله به بررسی چک صیادی و ویژگی های این چک و همچنین تفاوت های آن با چک هایی که سابقا مورد استفاده قرار می گرفت، می پردازد.
جهت دریافت مشاوره از دیده بان حقوق امیر با شماره های زیر تماس حاصل فر مایید.
شماره تماس : 02188928542_02188928452
آدرس : تهران، خیابان فلسطین شمالی، نبش کوچه شهید نجف غزایی عتیق، پلاک 475، طبقه پنجم، واحد 57
چک صیاد چیست
همان طور که گفته شد بانک مرکزی در سال 1396 به منظور کنترل معاملاتی که با چک انجام می شود و کاهش پرونده های قضایی با موضوع چک برگشتی و به واسطه آن کاهش زندانیان به جرم صدور چک بلامحل سامانه صیاد را راه اندازی کرد. حالا شاید این سوال برایتان پیش آید که چک صیاد مخفف چیست؟ نام اصلی این سامانه، سامانه صدور یکپارچه دسته چک می باشد که کلمه صیاد نیز مخفف آن می باشد.
با این تاسیس این سامانه بانک ها ملزم به صدور دسته چک از طریق آن می باشند و ثبت چک و تمام عملیات های مربوطه مانند انتقال چک باید در این سامانه ثبت شود و اینگونه به دلیل نظارت کافی روی چک های صادر شده، پرونده های حقوقی مربوط به چک های برگشتی کاهش پیدا کرده است.
با استناد به ماده 6 از قانون جدید صدور چک باید بیان کرد که انواع چک صیادی هم با وجه چک الکترونیکی و هم با وجه چک کاغذی باید از طریق سامانه صیاد و زیر نظر بانک مرکزی صادر شود. بالای چک صیادی در قسمت سمت چپ عددی شانزده رقمی ثبت شده است که شناسه چک صیاد می باشد و همه عملیات های مربوط به چک مانند انتقال چک به شخص دیگری از طریق این شماره و در سامانه صیاد انجام می شود.
تفاوت چک صیادی با چک معمولی
حال که متوجه شدیم چک صیادی چیست باید به بررسی ویژگی های این چک و فرق چک صیادی با چک معمولی بپردازیم.
در ابتدا ویژگی های ظاهری چک صیادی را با هم بررسی می کنیم تا تشخیص چک صیاد از معمولی برایمان بسیار راحت باشد.
-از نظر خصوصیات و ویژگی های ظاهری می توان به رنگ چک صیادی اشاره کرد. رنگ این چک ترکیبی از رنگ صورتی و رنگ بنفش می باشد.
-چک صیادی دارای شناسه ای شانزده رقمی می باشد که قبل تر به آن اشاره کردیم. این شماره بالای چک سمت چپ درج شده است.
-حال اگر به قسمت پایین چک سمت چپ توجه کنیم جمله (کارسازی این چک منوط به ثبت صدور، دریافت و انتقال آن در سامانه صیاد است) را مشاهده خواهیم کرد که روی تمامی چک های صیادی درج شده است.
-از نظر اندازه و سایز، چک های صیادی در ابعاد 170 در 85 میلیمتر صادر می شود.
-هنگامی که چک صیادی را در مقابل نور قرار دهیم لوگو شرکت سهامی چاپخانه دولتی ایران را نیز مشاهده خواهیم کرد.
پس از تفاوت های ظاهری چک صیادی با چک معمولی باید به ثبت اطلاعات چک صیاد در سامانه صیاد اشاره کرد. همانطور که گفتیم تمامی عملیات های مربوط به چک مانند ثبت چک و انتقال آن به دیگری و استعلام و تایید چک باید در سامانه صیاد ثبت شود در حالی که برای چک های معمولی هیچ کدام از شرایط فوق وجود نداشت.
تفاوت بعدی این دو نوع چک در نحوه شکایت از آن نزد مراجع قضایی می باشد. چک صیادی قابلیت درخواست اجرای مستقیم چک را دارا می باشد که گروه وکلای دیده بان حقوق امیر در ادامه انواع شکایت از چک های صیادی و معمولی را برای شما شرح می دهد.
انواع شکایت از چک صیادی
چنانچه شخص دارنده چک در تاریخ سر رسید آن با عدم موجود کافی روبرو شود در صورتی که چک صیادی باشد از 4 طریق و در صورتی که چک معمولی باشد از 3 طریق امکان شکایت و پیگیری آن را دارد که 3 مورد از راه های شکایت در هر دو نوع چک صیادی و معمولی مشابه می باشد. این 3 مورد عبارت هستند از:
شکایت از طریق اجرای ثبت: این روش سریع ترین روش شکایت از صادر کننده چک می باشد که با مراجعه به اجرائیات ثبت می توان چک را اجرا گذاشت. در این روش نیازی به پرداخت هزینه در ابتدای شکایت نمی باشد و بعدا پس از وصول چک باید 3.5 درصد از وجه وصول شده را به ثبت پرداخت کرد. البته دقت کنید که در این نوع شکایت لاشه چک توسط اجرای ثبت سوراخ می شود.
شکایت از طریق دعوای حقوقی: دعاوی حقوقی نیز از دیگر طرق شکایت از دارنده چک می باشد که زیاد هم مورد استفاده افراد قرار می گیرد. در دعاوی حقوقی مربوط به چک چنانچه مبلغ چک تا 200 میلیون ریال معادل 20 میلیون تومان باشد باید از طریق شورا حل اختلاف اقدام به طرح دعوا کرد و در صورتی که مبلغ چک بیشتر از 20 میلیون تومان باشد می توان دعوا را نزد دادگاه های حقوقی مطرح نمود.
شکایت از طریق دعوای کیفری: اگر از تاریخ درج شده در چک و همچنین از تاریخ برگشت چک و گرفتن گواهی عدم پرداخت آن نیز 6 ماه نگذشته باشد دارنده چک می تواند شکایت کیفری خود را با مراجعه به دادسرا مطرح و پیگیری نماید.
حالا به بررسی مورد چهارم می پردازیم که تنها در شکایت از چک های صیادی قابل استفاده می باشد.
شکایت از چک صیاد از طریق اجرای مستقیم چک: قانونگذار در ماده 23 قانون صدور چک صراحتا گفته است که فرد دارنده چک می تواند صدور اجرائیه دریافت مبلغ چک و حتی حق الوکاله وکیل خود را از دادگاه حقوقی مربوطه خواستار باشد. در این حالت بدون تشکیل جلسه دادرسی دادگاه بدون صدور رای، اقدام به صادر کردن اجرائیه می نماید و فرد دارنده چک صیاد بدون طی مراحل دادرسی در مرحله بدوی و در مرحله تجدیدنظر با داشتن اجرائیه صادر شده می تواند اقدام به وصول طلب خود نماید.
گروه وکلای دیده بان حقوق امیر تمامی مطالب مهم و نکات کلیدی مربوط به چک صیادی را در این مقاله برای شما بررسی کرده و در انتها توصیه می کند اگر شما از دارندگان چک های صیادی و یا چک های معمولی می باشید که با عدم موجودی کافی صادر کننده چک مواجه شدید حتما برای شکایت و پیگیری تا مرحله وصول وجه چک از یک وکیل مجرب و متخصص در زمینه وصول چک ها بهره بگیرید تا او با تجربه زیاد خود در این زمینه و داشتن تخصص و همچنین اطلاعات کافی شما را به حقوق خود برساند.
در صورت نیاز به مشاوره و وکیل متخصص درتهران گروه وکلای دیده بان حقوق امیر در امر وصول چک ها می توانید با شماره های 02188928452 و 0۹۱۲۴۷۲۶۶۴۱ تماس حاصل فرمایید.